ایجاد لکنت زبان در کودکان ۲ تا ۵ ساله چندان غیرعادی نیست. در این دوره بسیار مهم از رشد کودکان، گفتار و زبان در مرحله تکامل قرار دارند. در برخی موارد به دلائل مختلف لکنت برای چند هفته یا چند ماه ایجاد شده و از بین می‌رود.
وجود لکنت تا بزرگسالی به ندرت اتفاق می‌افتاد. با این حال در صورت بروز باید برای درمان آن اقدام کرد. در صورتی که علاقه‌مند به درمان لکنت زبان کودکان و نکات مهم در رابطه با لکنت هستید، تا انتهای این مقاله با خانه لکنت همراه باشید.
گزارش درمان شدگان لکنت کودکان در کلینیک خانه لکنت
لکنت زبان چیست؟
مؤسسه ملی ناشنوایان یک تعریف کلی برای این مشکل ارائه کرده است. به گفته این مؤسسه، لکنت یا همان اختلال گفتاری در زمان مکالمه، باعث تکرار یا کشیدن صدا‌ها در زمان صحبت شده و گفتار عادی را قطع می‌کند. لکنت زبان یا گرفتگی زبان دارای طیف‌های مختلف بوده و ممکن است از نظر شدت بسیار خفیف یا بسیار شدید باشد.
در برخی موارد شرایط محیطی نیز روی آن اثر گذاشته و آن را تشدید می‌کند. به عنوان مثال صحبت کردن در جمع و یا پشت تلفن. از طرفی کاهش استرس و آواز خواندن می‌تواند شرایط آن را بهتر کند.
علت لکنت زبان در کودکان چیست؟
هنوز به طور دقیق علت اصلی ایجاد لکنت مشخص نشده است. اما به گفته محققان برخی عوامل اثرات بسیاری روی این اختلال گفتاری دارد. این عوامل شامل ژنتیک، لکنت زبان از نوع رشدی و برخی عوامل عصبی هستند.
تاثیر ژنتیک
طبق اعلام نظر کارشناسان حدود ۶۰ درصد از افرادی که به این نوع اختلال گفتاری دچار هستند، در اطراف خود و در اعضای نزدیک خانواده، فردی با مشکل لکنت زبانی دارند.
لکنت زبان از نوع رشدی
در برخی موارد این مشکل در کودکان نوپا از سن ۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی و درست در زمان تقویت مهارت‌های زبانی و گفتاری دیده می‌شود. بیشتر اوقات این نوع لکنت موقتی بوده و پس از زمان اندکی برطرف می‌شود.
تأثیر عوامل عصبی
طبق تحقیقات انجام گرفته، مغز افراد دچار لکنت نسبت به افراد سالم متفاوت بوده و نوع پردازش آن‌ها متفاوت است. در نتیجه انتقال زبان از طریق مغز و ایجاد لکنت با یکدیگر در ارتباط هستند. از این رو بهتر است درمان لکنت زبان کودکان از سنین پایین انجام گیرد.
خواندن این مطالب نیز پیشنهاد می شود
چه کودکانی در معرض لکنت زبان هستند؟
برخی عوامل می‌توانند ریسک ابتلا به لکنت در کودکان را افزایش دهند. وجود سابقه خانوادگی از جمله عوامل بسیار مهم است. عدم رشد و یا رشد نامناسب سیستم‌های عصبی شناختی، استرس‌های ایجاد شده پس از حوادث، آسیب دیدگی‌های روحی و یا عاطفی و برخی ناهنجاری‌های وراثتی به همراه آسیب به بخش تکلم مغز در کودکان، آن‌ها را در معرض لکنت زبانی قرار میدهد.
علائم لکنت زبان در کودکان چیست؟
افراد بزرگسال و یا کودکان دچار این مشکل نمی‌توانند هجا‌ها را به درستی ادا کنند. همچنین خواندن هجا‌های مشابه نیز برای آن‌ها دشوار است. بیشترین معضل افراد دارای این مشکل بیان سه حرف ک، گ و ت حتی به انگلیسی است.
از دیگر علائم افراد دچار لکنت، تکرار بیش از اندازه در کلمات و جملات، کشیدن و مکث در حین گفتن کلمه و به تبع آن کاهش اعتماد به نفس و عدم توانایی در برقراری ارتباط و گوشه‌گیری است.
در صورتی که لکنت زبان در کودکان در اثر عوامل روانی و مشکلات روحی ایجاد شده باشد، علائمی مانند انواع تیک‌های عصبی در گوشه چشم و لب، لرزش اندام‌های فوقانی در بدن و مکث قبل از شروع صحبت و یا در طول آن همراه خواهد بود.
لکنت زبان در کودکان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص لکنت زبان بر عهده پزشک آسیب‌شناس گفتار زبان انجام می‌گیرد. این متخصص با انجام ارزیابی‌های متعدد روی فرد، میزان گفتار را بررسی کرده و با کمک تست‌های مربوط به شدت لکنت زبان و تست‌های مهارت‌های زبانی و پرس و جو در مورد سوابق خانوادگی، درمان لکنت زبان کودکان را آغاز می‌کند.
همچنین این متخصص آسیب‌شناس می‌تواند میزان تأثیر این مشکل را بر سلامت روان افراد، مهارت‌ها و توانایی‌های اجتماعی فرد تعیین کند.
لکنت زبان در کودکان چه عوارضی دارد؟
طبق آمار‌های منتشر شده، کودکان دارای لکنت، مورد قلدری قرار می‌گیرند. این موضوع باعث ایجاد افکار منفی، اضطراب و اجتناب از روابط اجتماعی و غیره شده و همه این موارد نیز روی افزایش لکنت مؤثر خواهند بود.
همچنین این عوامل با ایجاد یک گردش معیوب روی درمان و کاهش پیشرفت آن مؤثر است. لکنت زبان در کودکان با عوارضی مانند انزوای اجتماعی برای کودک دارای لکنت همراه است. از این رو بهتر است هر چه زودتر این موضوع توسط متخصص درمان لکنت مورد بررسی قرار گرفته و درمان آن آغاز گردد.
چگونه می‌توانم به فرزندم کمک کنم تا این اختلال باعث ایجاد آسیب روانی به او نشود؟
تأثیرات روانی ایجاد شده در کودکان در اثر لکنت بسیار اهمیت دارد. به طوری که می‌توان آن را مهم‌تر از خود لکنت در کودکان دانست. در صورتی که کودک شما به هر دلیلی اخیرا به لکنت دچار شده است، بهتر است این موضوع را مدنظر قرار دهید که تا قبل از ۴ سالگی ناروانی در صحبت کردن کودکان طبیعی بوده و قابل بهبود است.
در صورتیکه بیش از ۶ ماه از ایجاد لکنت در کودکان گذاشته باشد و هیچ تغییری مشاهده نشده است، باید ضمن معرفی به متخصص، پیگیری شود. در این زمان مشاور می‌تواند با کمک پدر و مادر علت ایجاد لکنت را تشخیص داده و برای درمان لکنت زبان کودکان اقدام کند. همچنین نحوه رفتار با کودک از طرف والدین و اطرافیان اهمیت بسیار بالایی دارد و باید به آن توجه شود.
چه زمانی باید برای درمان لکنت زبان کودکم اقدام کنم؟
در صورتی که لکنت زبان کودک برای چند ماه ادامه پیدا کند، باید به آسیب‌شناس گفتار و زبان مراجعه کرده و درمان را آغاز کرد. این متخصص می‌تواند از طریق ارزیابی‌های خود وجود مشکل طولانی مدت را در کودک تشخیص دهد.
همچنین با کمک تکنیک‌های متمرکز بر درمان و آموزش، از پدر و مادر نیز برای درمان کمک گرفته می‌شود. با توجه به اینکه هیچ درمان و دارویی برای لکنت وجود ندارد، گفتار درمانگر برای رفع لکنت، مستقیماً با کودک کار کرده و تکنیک‌ها را به کار میبرد.
روش های درمان لکنت زبان کودکان
روش های مختلفی برای درمان لکنت زبان کودکان وجود دارد که در ادامه به بررسی این روش ها پرداخته ایم. برای اینکه بدانید کدام روش درمانی، بیشترین اثربخشی را دارد، پیشنهاد میکنیم ویدیو زیر را تماشا کنید.
درمان لکنت زبان با گفتار درمانی
لکنت زبان به عنوان نوعی اختلال ارتباطی، مانع از گفتار طبیعی در فرد می‌شود. مراجعه به گفتار درمانی در این افراد موجب می‌شود تا ارتباطات کلامی و شفاهی خود را بهبود دهند.
همچنین توصیه می‌شود در کودکان برنامه‌های مربوط به گفتار درمانی در سنین پایین آغاز شود. گفتار درمانی با اهدافی مانند یادگیری مهارت‌های غیر کلامی و بهبود زبان گفتاری بهمراه آموزش روش جایگزین برقراری ارتباط انجام می‌گیرد.
به طور کلی با توجه به سن فرد، درمان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمانگر با کار روی فرد دارای لکنت تلاش می‌کند تا ضمن بهبود تکلم، از تأثیرات لکنت روی زندگی فرد بکاهد. دریافت نتیجه از گفتار درمانی نیز با توجه به چالش‌ها و توانایی‌های خاص در هر کودک متفاوت خواهد بود.
آیا کودک من به گفتار درمانی نیاز دارد؟
بیشتر والدین در مورد مراجعه به گفتار درمانی و درمان لکنت زبان کودکان دچار سردرگمی می‌شوند. زیرا آن‌ها نگران این موضوع هستند که با مراجعه به گفتار درمانگر آگاهی کودک از لکنت بیشتر شده و این مورد باعث ایجاد تأثیر منفی روی کودک شود.
همچنین در برخی موارد والدین در مورد زمان مناسب برای مراجعه و شروع درمان نیز اطلاعات و اطمینان کافی ندارند. البته طبق تحقیقات بسیاری از کودکان بدون نیاز به گفتار درمانگر و به صورت خود به خود درمان شده‌اند. اما در صورتی که بیش از یکسال از شروع لکنت گذشته باشد احتمال خوب شدن بدون کمک گفتار درمانگر بسیار اندک است.
در مورد شروع زمان درمان نیز اطلاعات خاصی وجود ندارد. بسیاری از آسیب‌شناسان معتقدند درمان در کودکان دارای لکنت باید از ۶ تا ۱۲ ماه پس از شروع این مشکل آغاز شود.
خواندن این مطالب نیز پیشنهاد می شود
چگونه یک گفتار درمانگر خوب برای کودک خود پیدا کنیم؟
برای یافتن یک آسیب‌شناس گفتار مناسب بهتر است خودتان در مورد لکنت زبان اطلاعات کافی بدست آوردید. داشتن دانش کافی در این زمینه می‌تواند مؤثر باشد. همچنین می‌توان از فهرست مربوط به این متخصصین در انتخاب یک درمانگر مناسب اقدام کنید. کلینیک‌های گفتار و شنوایی نیز می‌توانند در یافتن یک گفتار درمانگر کمک کنند.
در زمان ملاقات با یک گفتار درمانگر نیز می‌توان از طریق سؤالاتی نظیر چقدر با درمان لکنت راحت هستید؟ و یا تاکنون تجربه درمان کودک دارای لکنت را داشته‌اید؟ وی را ارزیابی کنید. همچنین با دانستن برنامه و رویکرد گفتار درمانگر برای درمان لکنت کودک و اهداف اولیه آن، می‌توان در مورد تجربه و آگاهی او اطلاعاتی بدست آورد.
تعداد، مدت و هزینه جلسات درمانی چقدر است؟
مدت زمان درمان لکنت زبان کودکان و تعداد جلسات مورد نیاز با یکدیگر مرتبط هستند. گفتار درمانگر پس از ارزیابی لکنت می‌تواند در مورد میزان نیاز به درمان، تعداد جلسات و فواصل زمانی بین جلسات نظر بدهد.
آسیب‌شناس گفتار پس از ارزیابی، نتایج را برای والدین توضیح داده و در مورد مدت زمان مورد نیاز برای درمان صحبت خواهد کرد. همچنین میزان درمان و طول جلسات با توجه به نیاز درمانی کودک، نوع آن و شدت لکنت در کودک بستگی خواهد داشت.
راه‌های درمان خانگی لکنت زبان کودکان
از طریق برخی تکنیک‌ها در خانه نیز می‌توان برای درمان لکنت اقدام کرد. در صورتی که این روش ها به طور دائم مورد استفاده قرار بگیرند، مثمر ثمر خواهند بود. در ادامه به این موارد اشاره شده است.
به کودک خود آرام صحبت کردن بیاموزید
یکی از روش‌های مؤثر در جلوگیری از ایجاد لکنت، تمرین آهسته صحبت کردن است. عجله کردن برای بیان آنچه در فکر می‌گذرد، می‌تواند همراه با تسریع گفتار و مشکل در بیان کلمات همراه شود. همچنین اضافه کردن مکث کوتاه در بین جملات باعث کاهش سرعت گفتار خواهد شد.
سعی کنید کودک شما از بیان کلمات محرک اجتناب کند
کودکان دارای لکنت بهتر است از بیان کلمات خاص که باعث لکنت می‌شوند، جلوگیری کنند. البته این روش خانگی برای کودکان چندان توصیه نمی‌شود. برای این کار می‌توان از فهرست جایگزین کلمات استفاده کرد.
کودک با صدای بلند یک نوشته یا کتاب را بخواند
یکی از راه‌های مقابله با این مشکل انتخاب بخشی از متن یک کتاب و خواندن آن با بیشترین سرعت ممکن است. در این بین باید به کیفیت بیان و طرز تلفظ کلمات دقت شود. بهتر است این کار روزانه و برای یک ساعت انجام شود. از این طریق، ضمن عادت به بیان کلمات، وضعیت درمان لکنت زبان کودکان بهتر خواهد شد.
به او کمک کنید تا رویکرد ذهن آگاهی را کمک کند
ذهن آگاهی به عنوان یک رویکرد مؤثر، در کاهش اضطراب و استرس بسیار مؤثر است. به گفته محققان یک رابطه هم پوشانی مناسبی بین مدیریت لکنت زبان و ذهن آگاهی وجود دارد.
با آموزش ذهن آگاهی به عنوان نوعی مراقبه به کودکان می‌توان به آن‌ها یاد داد تا روی یک عمل خاص متمرکز شوند. این روش می‌تواند برای بهبود لکنت در کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار بگیرد.
نحوه بیان و شیوه ابراز کلماتش را ثبت کنید
روند پیشرفت در درمان لکنت از طریق ضبط صدا مفیدتر خواهد بود. بنابراین با ضبط صدا می‌توان ضمن شناسایی کلمات و عبارات ایجاد‌کننده لکنت، به افراد در رفع آن کمک کرد. در برخی موارد گوش دادن به صدای خود می‌تواند آزار دهنده باشد. برای این کار می‌توان به آرامی و پیوسته پیش رفت.
چه زمانی برای درمان لکنت کودک به پزشک مراجعه کنیم؟
سن ۲ تا ۵ سال شایع‌ترین زمان برای ابتلا به لکنت محسوب می‌شود. ظهور برخی علائم در کودک می‌تواند نشان دهنده آغاز این مشکل باشد.
در ادامه برخی علائم و نشانه‌های مهم در مورد ایجاد لکنت و استمرار آن ذکر شده است. ظهور هر کدام از آن‌ها نشان دهنده زمان مراجعه به پزشک خواهد بود.
- گذشت بیش از ۶ ماه از زمان شروع لکنت
- همراه شدن لکنت با سایر مشکلات گفتاری و زبانی
- ادامه دار شدن لکنت با افزایش سن کودک و یا افزایش شدت آن
- تأثیر منفی لکنت روی عملکرد اجتماعی کودک
- در صورتیکه لکنت با سفت شدن عضلات و تلاش زیاد برای حرف زدن همراه شود.
- ایجاد لکنت همراه با اضطراب و ترس از صحبت کردن همراه باشد.
