در این مطلب در مورد درمان لکنت زبان بزرگسالان و نکاتی که در مورد ابتلا به این اختلال در بزرگسالی باید بدانید، صحبت می کنیم. همچنین این مورد را بررسی می کنیم که آیا درمان قطعی لکنت زبان در بزرگسالان امکان پذیر است یا خیر؟
فهرست مطالب
لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان نوعی اختلال در گفتار است که با ایجاد وقفه و اختلالات مکرر در گفتار مانع ادای درست کلمات یا واژه‌ها میشود. افراد دارای لکنت زبان یک واج یا هجای طولانی را دائما تکرار می‌کنند.
این اختلال که در بیشتر موارد قابل درمان است، هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می‌دهد. در بزرگسالان گاهی این اختلال به طور ناگهانی رخ می‌دهد و گاهی زمینه آن در خانواده یا از کودکی فرد وجود داشته است.
در این مطلب قصد صحبت در مورد درمان لکنت زبان بزرگسالان و نکاتی که در مورد ابتلا به این اختلال در بزرگسالی باید بدانید را داریم. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا این اختلال را بیشتر بشناسید.
مصاحبه با درمان شدگان لکنت بزرگسالان
افراد زیر تنها بخش کوچکی از درمان شدگان خانه لکنت هستند که می توانید مصاحبه و صحبت های آن ها را در ویدیوهای زیر تماشا کنید:
راه های درمان لکنت زبان در بزرگسالان
لکنت زبان اختلالی گفتاری است. افراد دارای این اختلال در ادای روان بعضی صداها دچار مشکل هستند. افرادی که به لکنت زبان مبتلا هستند هنگام ادا کردن بعضی کلمات، صداها یا هجاها، آنها را تکرار کرده یا برای گفتن آنها زحمت زیادی می‌کشند و در نهایت توانایی پیوسته گفتن یک کلمه را ندارند.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که این اختلال به دلیل مشکل تشخیص در فرد یا به عبارت ساده‌تر نداشتن درک از کلمه‌ای که قصد بیان آن را دارد رخ می‌دهد، در حالیکه فرد مبتلا به لکنت زبان دقیقا می‌داند که قصد گفتن چه چیزی را دارد اما حین صداسازی برای گفتن آن دچار مشکل میشود.
ابتلا به این عارضه سن و سال خاصی ندارد و حتی بزرگسالان هم ممکن است به آن مبتلا شوند، هر چند لکنت زبان بیشتر در کودکان مشاهده میشود. لکنت زبان بزرگسالی دلایل مختلفی دارد و برای درمان آن نیز روش‌های گوناگونی وجود دارد. ابتدا و پیش از هر توضیحی در مورد این اختلال و ابتلا به آن در بزرگسالی به معرفی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های درمانی و صحیح بودن یا نبودن آن روش می‌پردازیم.
ما در خانه لکنت، افراد دارای لکنت بسیاری را درمان کرده ایم که شامل کودکان، نوجوانان و بزرگسالان می شود. برای مشاهده نتایج درمان خانه لکنت، می توانید به صفحه درمان شدگان لکنت زبان مراجعه کنید.
اگر شما یا فرزندتان و یا یکی از اطرافیان تان دچار لکنت زبان است و قصد دارید این اختلال را به صورت قطعی درمان کنید، با ما تماس بگیرید.
گفتار درمانی
اولین راهکار برای درمان این اختلال در بزرگسالی، گفتار درمانی لکنت زبان است. متخصصان گفتار درمانی با ارائه راهکارهای مختلف، مدیریت این عارضه را به شما آموزش می‌دهند. در این شیوه درمانی تکنیک‌هایی به بیمار گفته میشود که با استفاده از آنها میتواند مکالمه‌ای روان داشته باشد. این درمان لکنت زبان بزرگسالان، اولین راهکار درمانی است که بیشتر افراد به سراغ آن می‌روند.
به عنوان فردی که لکنت زبان دارد، شاید تجربه مراجعه به گفتار درمانی را داشته باشید و این سوال برای شما ایجاد شود که چرا گفتار درمانی من جواب نداد؟ در پاسخ باید گفت، واکنش به تکنیک‌ها و راهکارها در گفتار درمانی نیاز به تلاش شما نیز دارد و در بعضی افراد این راهکارها بدون تمرین کردن پاسخگو نیست.
حال سوال این است که آیا این افراد باید به سراغ گزینه‌های درمانی دیگر بروند یا گفتار درمانی را در کنار دیگر روش‌ها را امتحان کنند؟
مشاوره روانشناسی و رفتار درمانی شناختی
دیگر روش درمانی برای رفع مشکل لکنت زبان در سنین بزرگسالی، مشاوره روانشناسی یا روان شناختی است. مشاوره‌های روانشناسی معمولا همسو با گفتار درمانی انجام می‌شوند تا شانس نتیجه گیری از گفتار درمانی بیشتر شده و بیمار هر چه سریع‌تر توانایی مکالمه عادی را پیدا کند. رفتارهای درمانی شناختی در این حوزه یا CBT به موارد زیر می‌پردازند:
- آموزش و اطلاع رسانی در مورد لکنت زبان و شرایط آن به فرد بزرگسال
- ارائه دیدگاه‌های جدید و متفاوت نسبت به مشکل
- کمک به مبتلایان لکنت زبان در نگرش مثبت نسبت به بیماری و عارضه
- حمایت از فرد بزرگسال برای یافتن بهترین راه‌حل‌ها
- رفع افکار منفی و بی‌فایده و به چالش کشیدن آنها
- آموزش تکنیک‌ها و متدهایی برای آرام‌سازی و مقابله با استرس و اضطراب
- بهبود مهارت‌های ارتباطی با وجود لکنت زبان
- و غیره
گروه های پشتیبانی (حمایتی)
یکی از راه های موثر در درمان اختلال لکنت در بزرگسالان، حمایت و پشتیبانی از سمت افرادی است که این عارضه را می‌شناسند و حتی در شرایط مشابه بیمار قرار دارند. این تکنیک هم توسط روانشناسان این حوزه توصیه میشود و تاثیر بسیار زیادی در درمان لکنت زبان بزرگسالان دارد.
گروه‌های حمایتی، شامل افرادی هستند که این مشکل را داشته و با آن مقابله کرده‌اند. این گروه‌ها یک محفل امن و مطمئن برای مبتلایان به این عارضه هستند تا تجربیات، ترس و اضطراب‌ها، نگرانی‌ها و هر آنچه در مورد این بیماری برای آنها معضل ایجاد کرده و قادر به در میان گذاشتن آن با دیگر افراد نیستند را به اشتراک بگذارند.
پیدا کردن گروه‌های حمایتی در این زمینه چندان سخت نی‌توانید انواع گروه‌های محلی در این زمینه را پیدا کنید. به علاوه بسیاری از گفتاردرمانگران این گروه‌ها را از میان بیماران خود تشکیل می‌دهند و بعد از معرفی آنها به یکدیگر، فرصتی برای تعامل و اشتراک گذاری تجربیات را به افراد درمان شده و بیمارانی که در ابتدای مسیر درمان هستند، ارائه می‌کنند.
مزیت تشکیل و عضویت در این گروه‌ها حضور و صحبت در جایی است که ترسی از قضاوت شدن یا تحقیر وجود ندارد
دستگاه های الکترونیکی
سال های قبل تکنولوژی در زمینه درمان اختلال لکنت بزرگسالان هم به کمک بشر آمد و دستگاه‌هایی در اختیار افراد گذاشت که به درمان این عارضه کمک کند.
این دستگاه‌ها که از انواع آنها میتوان DAF (بازخورد شنیداری – تاخیری) و FAF (بازخورد فرکانسی تغییر یافته) را مثال زد، به مبتلایان این عارضه کمک می‌کرد تا مکالمه‌ای روان‌تر داشته باشند.
بعضی از این دستگاه‌ها سرعت گفتار را کاهش می‌دهند و برخی دیگر اثر کرال دارند. در واقع گوینده صدای خود را شبیه به دیگر افراد می‌شنود و با تقویت اعتماد به نفس توانایی مکالمه روان پیدا می‌کند.
تجربه بیمارانی که برای درمان لکنت زبان بزرگسالان از این ابزارها استفاده می‌کنند، نشان داد که عملکرد بیمار در حوزه بهبودی با این دستگاه‌ها موقتی بوده است.
در ابتدا درمانگری که کار با این دستگاه‌ها را برای بیمار آغاز می‌کرد، بسته به نتایج دریافتی از روند بهبودی بیمار، فرکانس بازخورد را تغییر می‌دهد تا تاثیر دستگاه بیشتر شود.
ایراد بزرگ این دستگاه‌ها همان نیاز دائمی به استفاده از هدفون یا هندزفری برای بیمار می باشد. پس از مدتی به دلیل موقتی بودن اثرات درمان این دستگاه از لیست روش های درمان لکنت زبان حذف شد.
درمان های خانگی
بسیاری از مبتلایان به لکنت زبان به دلیل نگرانی بابت دیدگاه جامعه و ترس از مشکلی که دارند به درمان‌های خانگی روی می آورند و تلاش‌میکنند از این طریق راه بهبودی را پیدا کنند.
بسته به اینکه شدت بیماری چه میزان باشد ممکن است درمان خانگی لکنت زبان، پاسخگو بوده یا نتیجه‌ای نداشته باشند. از جمله راهکارهای خانگی برای درمان این عارضه در بزرگسالان میتوان به بلند صحبت کردن یا مطالعه کتاب و روزنامه با صدای بلند اشاره کرد.
اگر بتوانید یک کتاب را با صدای بلند و بدون لکنت بخوانید و هر روز این کار را تمرین کنید، به مرور زمان تسلط شما روی صحبت کردن هم بیشتر خواهد شد.
ثبت و ضبط کلماتی که به اشتباه ادا می‌شوند یا در گفتن آن دچار مشکل هستید هم راهکاری مناسب برای درمان این مشکل در خانه است. به منظور درمان خانگی عارضه لکنت زبان حتی میتوانید تغذیه خود را تغییر دهید. برای مثال خرما با افزایش انرژی در بهبود قدرت بیان هم موثر است و ماهیچه‌های دهان را تقویت می‌کند.
همه این‌ها در نهایت موجب می‌شوند که لکنت زبان بهبود پیدا کرده یا شدت کمتری داشته باشد.این ها صحبت هایی است که ممکن است به شما توصیه شود. اما باید گفت تغییر رژیم غذایی یا مصرف ماده ای خاص تاثیری در بهبودی شما ندارد.
هم چنین از روی کتاب خواندن یا ضبط صدا باعث درمان نمیشود ولی ممکن است در جلسات گفتاردرمانی تکنیکی به شما آموزش داشته باشد و از شما خواسته شود موقع خواندن کتاب آن را تمرین کنید.
روش های درمانی طب سنتی
آیا مانند دیگر عارضه‌ها درمان لکنت زبان در طب سنتی هم امکان پذیر است؟ گفته شده «در این طب، برای درمان لکنت زبان بزرگسالان، روشی قطعی عنوان نشده است اما بیشتر متخصصان طب سنتی معتقدند که با مصرف بعضی از غذاهای خاص میتوان اختلال لکنت زبان را تا حد زیادی کاهش داد.
برای مثال انگور فرنگی یکی از خوراکی‌هایی است که با بهبود گردش خون در اندام‌های گفتاری مانند زبان به رفع مشکل لکنت زبان کمک می‌کند. بادام یا کره از دیگر خوراکی‌هایی هستند که درمان لکنت زبان توصیه میشود. به طور کل طبق این طب هر چیزی که به تقویت ماهیچه‌های دهان و زبان کمک کند، در درمان اختلال لکنت زبان هم موثر است و این عارضه را کمتر می‌کند.»
همانطور که در بالاتر گفته شد، مواد غذایی در درمان لکنت بی تاثیر هستند. در صورتی روش درمانی میتواند مورد تایید باشد که با آزمایش های فراوان، موثر بودن آن مشخص شده باشد. تا به الان هیچ گزارش علمی یا مقاله ای در این زمینه منتشر نشده است.
داروهای لکنت زبان بزرگسالان
طبق تجربه متخصصان گفتار درمانی هیچ داروی قطعی و موثری برای درمان کامل لکنت زبان وجود ندارد. در واقع این عارضه یک بیماری جسمی نیست که با مصرف دارو بتوان آن را کنترل کرد یا تسکین داد.
بلکه همه چیز مربوط به اعصاب و پردازش های مغزی یا اضطراب درونی است. به همین دلیل داروهایی که برای درمان این عارضه تجویز می‌شوند هم بیشتر جنبه کنترل اضطراب و آرامبخشی را دارند. برای مثال آلپرازولام یکی از داروهای لکنت زبان بزرگسالان است که برای درمان استرس و اضطراب ناشی از عارضه لکنت زبان، تجویز میشود.
این دارو ضد اضطراب است و با کاهش تنش‌های فکری به درمان لکنت کمک می‌کند. سیتالوپرام، دیگر دارویی است که در درمان افسردگی و اضطراب کاربرد دارد و پزشکان این دارو را نیز برای درمان‌اضطراب ناشی از مشکل لکنت زبان تجویز می‌کنند.
البته ماهیت لکنت زبان پیچیده‌تر از این حرف‌هاست و با مصرف دارو حتی به طور کامل کنترل شده، برطرف نمیشود. در بیشتر بیماران، دارو به عنوان روشی مکمل و کمکی برای آرامش فکری، موثر واقع میشود.
علائم لکنت زبان
به منظور درمان لکنت زبان در بزرگسالان، ابتدا باید با علائم این بیماری آشنا باشید و پس از جستجوی آنها در وضعیت خود برای درمان موثر اقدام کنید.
برای صحبت کردن و ادای کلمات نیاز است که میان عضلات صورت، دهان و حتی سینه و شکم با مغز هماهنگی و ارتباط یکنواخت وجود داشته باشد.
زمانی که در این ارتباط و پردازش های مغزی مشکل ایجاد شود، لکنت اتفاق می‌افتد. اگر یکی از نشانه‌های زیر هنگام صحبت کردن شما وجود دارد به احتمال زیاد درگیر لکنت زبان هستید:
- تکرار صداها یا هجا ها که معمولاً در هجای اول کلمات اتفاق می‌افتد و زمانی که بتوانید کل کلمه را بیان کنید، قادر به ادامه صحبت خواهید بود.
- کشیدن یک صدای خاص بیش از حد معمول، دیگر نشانه ابتلا به لکنت زبان است.
- مکث طولانی میان کلمات، زمانی که می‌دانید قصد گفتن چه چیزی را دارید اما توانایی بیان آن را ندارید هم نشانه‌ای از لکنت زبان است.
- در صورتی که کلمات تک هجایی مانند «اوم» و غیره را تکرار میکنید هم به احتمال زیاد مبتلا به لکنت زبان هستید.
چگونه متخصص، لکنت زبان را تشخیص می دهد؟
در اینجا نیاز است به یک نکته دقت شود که همیشه مشکل در ادای کلمات، نشانه لکنت زبان نیست و گاهی به اشتباه، عارضه لکنت شناخته میشود.
در چنین شرایطی باید به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کرد تا از طریق تشخیص حرفه‌ای، لکنت یا عدم لکنت زبان تایید شود.
متخصص گفتار درمانی معمولاً از طریق شنیدن صحبت‌های فرد تشخیص اولیه را می‌دهد. بعد از آن با انجام تست‌هایی مانند ارائه یک متن طولانی با هجاهای زیاد برای تشخیص مشکل اقدام می‌کند. لازم به ذکر است برای تشخیص این اختلال نیاز به آزمایشات نمی باشد، زیرا در آزمایش، احتمالاتی مانند ضربه دیدن مغز و لکنت ناشی از آن، قابل بررسی نیست.
چه عواملی باعت بروز لکنت زبان در بزرگسالان می شود؟
برای درمان لکنت زبان بزرگسالان، باید بدانید که چه عواملی باعث بروز این عارضه می‌شوند تا با کنترل آنها برای درمان این بیماری اقدام کنید. به عبارت دیگر اگر عامل ایجاد لکنت از بین نرود، هر درمانی، موقتی خواهد بود و احتمال بروز مجدد مشکل وجود دارد.
ژنتیک
ژنتیک یکی از موثرترین عوامل در ابتلا به لکنت زبان بزرگسالی است. اگر در نزدیکان شما فردی به این عارضه مبتلا است، احتمال اینکه شما هم با سطحی از این مشکل مواجه باشید، بسیار زیاد است.
مغز و اعصاب
آسیب دیدن به مغز و اعصاب در اثر سانحه رانندگی یا سکته‌های مغزی نیز در بسیاری موارد منجر به لکنت زبان می‌شوند.
عوامل سلولی
این تفکر که «مشکلات داخلی بدن و عدم عملکرد صحیح اندام‌هایی که در نهایت به گفتار ختم می‌شوند هم گاهی می‌توانند عامل ابتلا به لکنت زبان در بزرگسالی باشند» صحیح نمیباشد. برای مثال ممکن است فردی بیماری مرتبط با حنجره مانند ندول حنجره داشته باشد، این مشکل باعث درد حنجره می شود و لکنت زبان ایجاد نمیکند.
استرس دوران کودکی
استرس به خصوص زمانی که ریشه آن در کودکی باشد، مهم‌ترین عامل محرک ژن لکنت میباشد. برای مثال اگر ترسی در کودکی تجربه کرده باشید و لکنت شما درمان نشده باشد، احتمالا در موقعیت‌های مشابه آن، دچار لکنت خواهید شد.
تغییرات محیطی
در نهایت، برخی تغییرات محیطی مانند جابجایی ناگهانی محل زندگی، سیل و طوفان و غیره نیز می‌توانند باعث بروز عارضه لکنت زبان در کودکی شوند. در واقع این عوامل باعث تحریک ژن لکنت زبان می شوند.
انواع لکنت زبان
لکنت زبان، انواع مختلفی دارد و به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند. همانطور که گفتیم ریشه بعضی از انواع لکنت مادرزادی بوده و در کودکی پدیدار شده و برخی دیگر نیز در بزرگسالی پدیدار میشود. از انواع مختلف این اختلال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
لکنت رشدی
لکنت رشدی که علت نامگذاری آن این است که این نوع لکنت، در زمان رشد گفتار و زبان در کودکی پدیدار میشود و رایج‌ترین شکل این عارضه است. درمان لکنت زبان بزرگسالان و افرادی که به این نوع لکنت مبتلا هستند کمی سخت‌تر و زمان‌برتر است.
لکنت عصبی
لکنت عصبی دیگر نوع لکنت زبان است که باعث تغییرات ناگهانی در پردازش عصبی مغز میشود. این عارضه معمولا در اثر سکته یا ضربه مغزی ایجاد میشود.
لکنت روانی
ریشه‌های روانی مانند استرس، اضطراب و هیجان زیاد هم در مواردی موجب ابتلا به این عارضه می‌شوند. افسردگی مزمن، تروما و غیره که ریشه در روان داشته و باعث به خطر افتادن سلامت روانی می‌شوند، عموما عامل این مشکل هستند.
لکنت ناشی از تحریک دارو
بعضی داروهای خاص که به طور خودسرانه مصرف می‌شوند هم ممکن است باعث این عارضه شوند. البته این موضوع چندان رایج نیست، مگر در شرایطی که یک داروی خاص را بدون مشورت پزشک و با سلیقه شخصی تغییر دهید. در واقع از عوارض جانبی بعضی دارو ها میتوان لکنت زبان را نام برد.
حقایقی در مورد درمان بزرگسالان که باید بدانید
اگر به لکنت زبان مبتلا هستید و قصد شروع درمان این عارضه را دارید، بهتر است به چند نکته مهم پیش از درمان توجه داشته باشید. این نکات کمک می‌کنند که روند درمان با استرس و اضطراب کمتری پیش رود و طبیعتا نتیجه گیری بیشتر و موثرتر شود. این نکات عبارتند از:
درمان می تواند یک فرآیند طولانی باشد
درمان لکنت در کودکان سریع‌تر از بزرگسالان اتفاق می‌افتد. در بزرگسالان درمان چند وجهی است و علاوه بر درمان عارضه اصلی به موضوعاتی مانند احساسات فرد، باورهای جامعه، رفتارهای جانبی و غیره هم تمرکز دارد. به همین دلیل فرآیند درمانی در بزرگسالان عموما طولانی‌تر میشود.
هیچ درمانی برای همه مناسب نیست
لکنت زبان دلایل مختلفی دارد و در سطح‌های متفاوتی بروز می‌کند. به همین دلیل این امکان که یک درمان کلی را برای تمام مبتلایان به این عارضه توصیه کرد، وجود ندارد. در واقع درمان لکنت برای هر فرد بسته به شرایط فرد امکان‌پذیر است.
درمان ممکن است نقایص پردازش گفتار را به طور کامل برطرف نکند
درمان لکنت زبان بزرگسالان گاهی به طور کامل اتفاق نمی‌افتد. در واقع لکنت همواره با فرد همراه است اما شدت آن کمتر شده و کنترل روی عارضه بیشتر میشود.
انگیزه خود را حفظ کنید
به عنوان بزرگسالی که در مسیر درمان لکنت هستید باید انگیزه خود را حفظ کنید. با در نظر گرفتن تمام نکات بالا باید بدانید که راه سختی پیش روی شما است و اگر خسته شوید و مسیر را نیمه کاره رها کنید، امکان درمان برای شما وجود نخواهد داشت.
چه چیزی باعث موفقیت درمان می شود؟
انگیزه، پشتکار و تمرین پیاپی از مهم‌ترین رموز موفقیت در درمان لکنت زبان هستند. برای درمان قطعی باید در این امر جدی باشید.
پیگیری دقیق جلسات گفتار درمانی و رعایت همه نکاتی که گفتاردرمانگر به وی توصیه می‌کند از مهم‌ترین مسائلی است که به درمان مبتلایان به لکنت کمک می‌کند. به علاوه عدم ترس از شکست هم تاثیر زیادی در درمان قطعی عارضه لکنت زبان در بزرگسالی دارد.
به عنوان فردی که به این بیماری مبتلا هستید باید در مسیر درمان خود جدی باشید. بهتر است یک دوست یا عضو خانواده را در کنار خود داشته باشید تا در طی درمان به شما کمک کند و در مورد سختی‌های این کار با او صحبت کنید.
درمان لکنت زبان بزرگسالان با کودکان چه تفاوت هایی دارد؟
درمان لکنت زبان بزرگسالان تفاوت‌های زیادی با درمان لکنت در کودکان دارد. روش، سرعت و میزان نتیجه‌گیری در بزرگسالی و کودکی متفاوت است و طبیعتا نتایج نیز اندک تفاوتی دارند.
در یک مطالعه که در سال 2017 منتشر شد، محققان دریافتند که 70 درصد از کودکانی که قبل از 7 سالگی تحت درمان لکنت قرار گرفتند، بهبود کامل را تجربه کردند. این رقم برای کودکانی که بعد از 7 سالگی تحت درمان قرار گرفتند، به 20 درصد کاهش یافت.
طبق تحقیقات متعددی که انجام شده است، کودکان نسبت به درمان لکنت مستعدتر هستند در حالیکه بزرگسالان تلاش بیشتری برای این موضوع می‌کنند. به علاوه ذهن کودکان بیشتر و راحت‌تر پذیرای تغییراتی که از سمت گفتاردرمانگر توصیه میشود، است و به همین دلیل شانس درمان بیشتر و سرعت آن بالاتر است.
آخرین تحقیقات انجام شده در دنیا بر روی درمان لکنت زبان چیست؟
در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی در مورد عارضه لکنت زبان انجام شده است. این تحقیقات راه‌های درمانی جدیدی را برای این عارضه ایجاد کرده‌اند. طبق نتایج حاصله از بیشتر این تحقیقات، هرچقدر درمان لکنت سریع‌تر انجام شود، احتمال درمان بیشتر خواهد بود و حتی امکان کنترل بیماری هم وجود دارد.
از طرف دیگر، نتایج این تحقیقات نشان می دهد که هر چقدر درمان با رویکردهای مبتنی بر روانشناسی و شناختی باشد، می تواند نتیجه بهتری به همراه داشته باشد.
به عنوان مثال، روش درمان پذیرش و تعهد (ACT) و روش درمان شناختی رفتاری (CBT) دو روشی هستند که در آخرین یافته های محققان، اثر گذاری آن ها اثبات شده است.
