در این مقاله از خانه لکنت، به بررسی علت لکنت زبان در کودکان می پردازیم. با اینکه هنوز علت دقیق لکنت در کودکان هنوز به صورت کامل مشخص نشده است اما 2 عامل اصلی می تواند علت لکنت در کودکان باشد که این 2 عامل را در ادامه بررسی می کنیم.
لکنت زبان چیست؟
لکنت زبان، اختلال گفتاری است که در آن فرد کلمات را با تکرار، کشیدگی یا قطع و وصل بیان می‌کند. این حالت، که در کودکان معمول است، ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند طبیعی یادگیری زبان ظاهر شود.
کودکان در این دوره ممکن است به دلیل عدم تسلط کامل بر زبان، کلمات را به درستی ادا نکنند و دچار لکنت شوند. گاهی اوقات، این اختلال ممکن است به صورت مزمن تا بزرگسالی ادامه یابد و تأثیرات منفی بر اعتماد به نفس و تعاملات اجتماعی فرد داشته باشد.
افراد مبتلا به لکنت از نظر ذهنی مطلبی را که می‌خواهند بیان کنند، به خوبی می‌دانند، اما در بیان کلمات با سختی مواجه هستند. این اختلال می‌تواند شامل تکرار کلمات، هجاها یا حروف، یا قطع ناگهانی کلام باشد.
خواندن این مطالب نیز پیشنهاد می شود
لکنت زبان در کودک 3 ساله و 2 ساله
علت لکنت زبان در کودکان
کارشناسان به طور دقیق هنوز نتوانسته‌اند علت اصلی لکنت زبان را پیدا کنند. اما عوامل متعددی می‌تواند در بروز این مشکل دخیل باشد. در ادامه مطلب در خصوص سه عامل اصلی که می‌تواند از علت‌های مهم ابتلا به این اختلال گفتاری باشد صحبت خواهیم کرد.
در حقیقت لکنت، یک علت واحد ندارد و چندین عامل در کنار یکدیگر، سبب بروز لکنت می شوند. در ویدیو زیر، خانم ریحانه زرجینی، درمانگر تخصصی لکنت کودکان و بزرگسالان، این عوامل را توضیح می دهد.
سابقه ژنتیکی
تاکنون تحقیقات گسترده‌ای در زمینه علت لکنت زبان در کودکان و ابتلا به این عارضه انجام شده است. طبق بررسی‌های صورت گرفته محققان به این نتیجه رسیده‌اند، درصد ابتلا به این بیماری در افرادی که خویشاوندان نزدیک آنها، به بیماری لکنت زبان دچار هستند، بیشتر از دیگران خواهد بود.
بنابراین می‌توان گفت این افراد به صورت ارثی دچار اختلال فیزیولوژیک عصبی عضلانی می‌شوند و به همین دلیل توانایی گفتار آنها دچار مشکل می‌گردد.
به عبارتی دیگر چنین فردی با احتمال بیشتر از سه برابر نسبت به دیگران امکان دارد با این مشکل مواجه شود. از این‌رو امکان اینکه جهش دی‌ان‌ای بتواند به ایجاد لکنت زبان کمک کند بسیار زیاد است. همچنین به نظر می‌رسد ژنتیک در بهبودی یا رفع کامل لکنت زبان با گذشت زمان، نقش بسزایی خواهد داشت.
خواندن این مطلب نیز پیشنهاد می شود: آیا لکنت زبان ارثی است؟
تأثیرات محیطی و روانشناختی
تأثیرات محیطی و روانشناختی بر لکنت زبان در کودکان موضوعی است که شامل دو بعد عمده می‌شود: عوامل محیطی و جنبه‌های روانشناختی. این عوامل می‌توانند بر شدت و مدت زمان لکنت تأثیر بگذارند و در نحوه پاسخگویی به درمان نقش داشته باشند.
- عوامل محیطی:
- محیط خانوادگی و تنش‌های موجود در آن، مانند ارتباطات خانوادگی مشکل‌دار یا فشارهای اجتماعی و آموزشی، می‌تواند بر روی شدت و شیوع لکنت تأثیر بگذارد.
- محیط‌هایی که در آنها کودکان مورد حمایت و تشویق قرار می‌گیرند، می‌توانند به کاهش شدت لکنت کمک کنند.
- جنبه‌های روانشناختی:
- لکنت می‌تواند بر اعتماد به نفس کودک و تصویر خودی او تأثیر بگذارد، و منجر به احساساتی مانند خجالت، اضطراب یا ترس از صحبت کردن شود.
- واکنش والدین و معلمان به لکنت کودک می‌تواند بر روی احساسات و رفتار کودک تأثیر بگذارد. پاسخ‌های حمایتی می‌توانند مثبت باشند، در حالی که واکنش‌های منفی ممکن است لکنت را تشدید کنند.
هر دوی این جنبه‌ها، محیطی و روانشناختی، در هم تنیده‌اند و هر دو به طور مستقیم بر روی تجربه کودکان مبتلا به لکنت زبان و راه‌های مقابله با آن تأثیر می‌گذارند
ما در خانه لکنت، افراد دارای لکنت بسیاری را درمان کرده ایم که شامل کودکان، نوجوانان و بزرگسالان می شود. برای مشاهده نتایج درمان خانه لکنت، می توانید به صفحه درمان شدگان لکنت زبان مراجعه کنید.
اگر شما یا فرزندتان و یا یکی از اطرافیان تان دچار لکنت زبان است و قصد دارید این اختلال را به صورت قطعی درمان کنید، با ما تماس بگیرید.
روش های درمان لکنت زبان کودکان
در سراسر دنیا کودکان بسیاری درگیر اختلال لکنت زبان هستند. با این حال تقریباً ۵ تا ۱۰ درصد از مبتلایان به این بیماری پس از چند ماه یا چند سال درمان می‌شوند.
در صورتی‌که کودکی دچار این اختلال شود، مداخله زود هنگام می‌تواند بر غلبه کودک به این مشکل، کمک زیادی کند. در راستای بررسی علت لکنت زبان در کودکان باید به این مسئله توجه نمایید که احتمال دارد بین هر چهار کودک یک نفر از آنها تا بزرگسالی با اختلال لکنت زبان خود درگیر باشد.
به همین دلیل باید در صورت بروز این مشکل در کودکان، با جدیت بیشتری تلاش کنید که مشکل را رفع نمایید. در ادامه به برخی از راهکارهایی که می‌توانید در این زمینه استفاده کنید اشاره خواهیم نمود.
گفتار درمانی
یکی از موثرترین روش‌های درمانی اختلال لکنت زبان روش گفتار درمانی است .در این شیوه فرد بیمار برای آنکه بتواند بر مشکل خود غلبه کند باید، چندین مرحله را پشت سر بگذارد. در این روش درمانگر در ابتدا سعی می‌کند، ریشه اصلی ایجاد اختلال را در کودک پیدا کند.
بعد به سراغ نوع درمان متناسب با علت و ریشه بیماری می‌رود. سپس روش‌های درمانی مانند صحبت‌کردن را با بیمار تمرین می‌نماید. در این مرحله در ابتدا ادای جملات کوتاه با سرعت پایین را تمرین کرده و آن را تا زمانی که بیمار بتواند جملات بلندتر را روان‌تر و سریعتر ادا کند تکرار می‌کند.
همچنین کنترل تنفس در زمان صحبت کردن و بیان کلمات، از راهکارهایی است که بیمار می‌تواند کلمات را با کنترل بهتری ادا کند. به همین دلیل گفتار درمانی تاکید بسیار زیادی بر کنترل تنفس دارد و یکی از آموزش‌های اصلی آن در این زمینه محسوب می‌شود.
با کنترل تنفس فرد بیمار می‌تواند در هنگام صحبت کردن عضلات گفتاری خود را ریلکس کرده و کلمات را بهتر ادا کند. آموزش کنترل اضطراب به جهت کاهش آن و کنترل رفتارهای استرس‌زا، از دیگر مهارت‌هایی هستند که در زمان گفتار درمانی به کودک آموزش داده می‌شوند.
به طور کلی در زمان گفتار درمانی کلیه رفتارهایی که منجر به تشدید لکنت در فرد می‌شود، ارزیابی شده تا ضمن بررسی علت لکنت زبان در کودکان به جهت کنترل آن، راهکارهایی ارائه گردد.
حمایت خانواده و مدرسه
حمایت خانواده و مدرسه در درمان لکنت زبان کودکان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. این حمایت از چند جنبه قابل بررسی است:
حمایت خانوادگی:
- فراهم کردن محیطی آرام و حمایتی: والدین باید فضایی آرام و بدون فشار برای گفت‌وگو فراهم کنند که در آن کودک بدون ترس از قضاوت یا عجله بتواند صحبت کند.
- تشویق و تقویت اعتماد به نفس: والدین باید کودک را برای تلاش‌هایش در برقراری ارتباط تشویق کنند، حتی اگر لکنت داشته باشد.
- آموزش و اطلاع‌رسانی: والدین باید در مورد لکنت زبان و روش‌های کمک به کودک اطلاعات کسب کنند.
حمایت مدرسه:
- محیط آموزشی حمایت‌گر: معلمان و کارکنان مدرسه باید محیطی حمایتی و فهمیده ایجاد کنند که در آن لکنت زبان به عنوان یک تفاوت طبیعی پذیرفته شود.
- کاهش فشار و استرس: معلمان باید از قرار دادن کودکان در موقعیت‌های استرس‌زا مانند خواندن بلند یا صحبت کردن ناگهانی در جمع پرهیز کنند.
- آموزش همسالان: آموزش دانش‌آموزان دیگر درباره لکنت و چگونگی حمایت از همکلاسی‌های خود که لکنت دارند.
همکاری خانواده و مدرسه:
- برقراری ارتباط منظم: والدین و معلمان باید به طور منظم در مورد پیشرفت و نیازهای کودک ارتباط برقرار کنند.
- برنامه‌ریزی مشترک برای پشتیبانی: توسعه برنامه‌های حمایتی مشترک که در خانه و مدرسه اجرا می‌شوند.
دارو درمانی
تاکنون داروی خاصی برای درمان لکنت زبان تولید نشده است. اما در زمانی‌که این عارضه به صورت اکتسابی بوده یا به دلیل مشکلات ناشی از اختلالات سیستم عصبی به وجود آمده باشد، استفاده از دارو می‌تواند، منجر به کنترل این بیماری گردد.
برخی از آرام بخش‌ها و داروهای ضد اضطراب که توسط پزشک توانبخشی تجویز می‌شوند، نمونه‌ای از این داروهای درمانی به حساب می‌آیند.
علائم لکنت زبان کودکان چیست؟
لکنت زبان بین کودکان ۲ تا ۵ ساله شایع است و بیشتر ریشه در مشکلات روحی و عاطفی آنها دارد. به طور مثال احتمال دارد به دلیل اضطراب ناشی از شروع به صحبت کردن، این علائم در آنها بروز کند. در همین راستا می‌توان به موارد زیر به عنوان علائمی که نشان می‌دهد کودک دچار این عارضه شده است اشاره نمود.
- تیک عصبی به خصوص در گوشه چشم و لب
- لرزش در بخش‌های فوقانی بدن
- ناامیدی از برقراری ارتباط
- با مکث شروع به صحبت کردن یا امتناع
- از آن شروع مکالمه
- تکرار مجدد حروف مخصوصاً حرف م و آ
- طولانی کردن کلمات، تکرار کردن یک حرف، صدا یا آوا
- سکوت مختصر بین هر کلمه
- اضطراب به هنگام صحبت کردن و قفل کردن مشت‌ها
خواندن این مطالب نیز پیشنهاد می شود
بهترین زمان مراجعه به درمانگر چه زمانی است؟
هنگامی که کودکان دچار اختلال گفتاری مانند لکنت‌زبان می‌شوند، تصمیم در مورد اینکه چه زمانی می‌توان به دکتر مراجعه نمود، برای والدین بسیار سخت است.
به ویژه اینکه خیلی از متخصصان بر این مسئله تاکید دارند که اختلال لکنت‌زبان در کودکان به مرور زمان از بین می‌رود.
همچنین برخی از والدین معتقد هستند در صورت مراجعه به پزشک، کودک از بیماری خود اطلاع پیدا کرده و اثر منفی بر روی آن خواهد گذاشت. تمامی این موارد منجر به سردرگمی افراد برای انتخاب زمان مناسب مراجعه به پزشک می‌شود.
طبق تحقیقات انجام شده ۷۰ درصد از کودکان مبتلا به لکنت‌زبان به مرور زمان درمان می‌شوند. اما اگر که این اختلال بیش از ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد، باید در خصوص شناسایی علت لکنت زبان در کودکان و رفع آن اقدامات جدی انجام شود.
نکته مهمی که در خصوص لکنت‌زبان کودکان باید به آن اشاره نمود این است که معمولاً آنها در سن ۲ تا ۴ سالگی شروع به صحبت کردن می‌کنند، بنابراین ابتلا به لکنت زبان در این دوران امری طبیعی است.
در حقیقت این اختلال یکی از مراحل روند یادگیری زبان کودکان به حساب می‌آید. همچنین احتمال دارد این مشکل تا ۷ سالگی کودک و زمان رفتن به مدرسه ادامه داشته باشد.
اگر تا آن زمان مشکل حل نشود در دوران تحصیل به اوج خود می‌رسد، بنابراین در صورتی‌که فرزندتان در سن ۵ سالگی همچنان با این مشکل مواجه است و بیش از ۶ تا ۱۲ ماه نیز از ابتلا به آن می‌گذرد، باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
همچنین لکنت زبان با سفت شدن عضلات و تلاش بیش از اندازه برای صحبت کردن همراه است و منجر به اضطراب و مشکلاتی از قبیل ترس در صحبت کردن با دیگران می‌شود.
انواع لکنت زبان در کودکان
کودکانی که دچار اختلال لکنت زبان می‌شوند کلمات را بالا گام بالا تری ادا می‌کند به طوریکه مشکل آنها با افزایش سن کودک همچنان ادامه می‌یابد. این مشکل در این کودکان که برای ممانعت از لکنت زبان کلمات مشکل‌دار را ادا نمی‌کند به چند دسته تقسیم می‌گردد که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
لکنت رشدی
لکنت رشدی در کودکان زیر ۵ سال مخصوصاً پسران دیده می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که آنها در حال گسترش زبان فعلی خود هستند و معمولاً برای ادای کلمات دچار مشکل می‌شوند.
لازم به ذکر است احتمال دارد به مرور زمان این کودکان نسبت به گذشته و در سن پایین‌تر کلمات و صداها را بیشتر تکرار کرده و بکشند. به طور کلی علت لکنت زبان در کودکان خود به خود درمان می‌شود و کمتر دیده شده تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.
همچنین در نظر داشته باشید میانگین سنی شروع این اختلال سه سالگی است. علاوه بر آن ۹۵ درصد از کودکانی که به این اختلال مبتلا می‌شوند تا قبل از ۴ سالگی مشکلشان برطرف می‌گردد. اما تاکید بر ادامه مراحل درمانی به ویژه گفتار درمانی روند از بین رفتن این عارضه را افزایش می‌دهد و کیفیت آن را بالاتر می‌برد.
لکنت عصبی
ناهنجاری‌هایی که بین مغز و اعصاب با عضلات به وجود می‌آید منجر به این اختلال می‌گردد. معمولاً اینگونه افراد باید تحت درمان‌های پزشکی قرار بگیرند. علاوه بر آن احتمال دارد این عارضه به دلیل مشکلاتی مانند ناهنجاری‌های مادرزادی ایجاد گردد.
لکنت روانی
در صورت که این اختلال در بخشی از مغز که وظیفه تفکر و استدلال را بر عهده دارد بروز کند، احتمال دارد فرد دچار اختلال لکنت زبان گردد.
به طور مثال این اتفاق زمانی می‌افتد که کودک دچار ترس شده و به اصطلاح زبانش بند می‌آید. این نوع لکنت زبان بسیار نادر است و به دلیل ضربات شدید روحی انجام می‌شود.
کدام کودکان در خطر لکنت زبان هستند؟
عوامل مختلفی منجر به ایجاد اختلال لکنت زبان در کودکان می‌شود. برخی از مواردی که در ادامه در خصوص آنها صحبت خواهیم کرد نمونه‌ای از آنها هستند.
داشتن سابقه قبلی خانوادگی
وجود یک سری از ژن‌های خاص در سابقه خانوادگی موجب درگیری بیش از پیش فرد با بیماری لکنت زبان می‌شود. در این حالت احتمال دارد این مشکل تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد.
داشتن لکنت به مدت 6 ماه یا بیشتر
اکثر کودکان در آغاز صحبت کردن کلمات را به خوبی ادا نمی‌کنند و دچار لکنت می‌شوند. این نکته یکی از دلایل مهم علت لکنت زبان در کودکان محسوب می‌شود ولی اگر این عارضه بیشتر از ۶ ماه ادامه پیدا کند، احتمال بروز مشکلات جدی‌تری وجود خواهد داشت.
به همین دلیل باید به محض اینکه از مشکلات جدی‌تر کودک خود اطلاع پیدا کردید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت نمایید.
داشتن سایر اختلالات گفتاری
لکنت زبان می‌تواند همراه با سایر بیماری‌های اختلالات گفتاری همراه باشد، همچنین امکان دارد به دلیل رشد نوروفیزیولوژیکی نامناسب کودک یا ناهنجاری‌های سیستم عصبی در بخشی از مغز که وظیفه کنترل گفتار را بر عهده دارد، اتفاق بیفتد.
در این حالت احتمال اینکه مشکلات گفتاری کودک در بزرگسالی درمان شود کم خواهد بود.
نتیجه گیری
منابع:
