درمان سریع لکنت زبان موضوعی است که در این بخش از مقالات خانه لکنت به بررسی آن می پردازیم. درمان سریع، موضوعی است که بیشتر والدین در زمان برخورد با اختلال گفتاری فرزندان خود پیگیر آن می باشند. حتی افراد بزرگسالی که درگیر این مشکل هستند نیز به دنبال درمان های سریع لکنت هستند.
باید به این نکته توجه نمود که لکنت زبان نوعی اختلال در گفتار است که مربوط به قسمتی از مغز می باشد. در نتیجه درمان این اختلال نیاز به زمان دارد. افراد بزرگسال و یا والدین کودکان دارای لکنت باید به این موضوع توجه نمایند که با راه های درمانی زیادی برخورد خواهند کرد. اما تمام این راه های درمانی بر لکنت زبان تاثیر نخواهند گذاشت. یادتان باشد راه خیلی سریع و چند روزه ای برای درمان لکنت زبان وجود ندارد.
معمولا بیش از 80% کودکانی که دچار لکنت می شوند، بعد از گذشت نهایتا 15 ماه از بروز علائم لکنت، بدون نیاز به هیچ درمانی خوب می شوند. اما اگر مشکل لکنت در این کودکان، بعد از گذشت 15 ماه، همچنان ادامه داشته باشد، در این صورت حتما باید به دنبال درمان لکنت فرزند خود باشید.
چرا درمان سریع لکنت زبان در عمل امکان پذیر نیست؟
درمان لکنت، همانند یادگیری ابزارهای موسیقی همانند پیانو می باشد. یعنی شما باید در ابتدا تکنیک هایی را یاد گرفته و تمرین کنید و این تمرین به صورت مستمر ادامه داشته باشد تا در نهایت نواختن پیانو، به جزئی از وجودتان تبدیل شود تا بدون نیاز به فکر کردن و تمرین، به راحتی پیانو بزنید. فرایند درمان لکنت نیز همانند یادگیری نواختن ابزارهای موسیقی است و نیاز به یادگیری تکنیک ها و انجام مستمر تمرین هایی دارد که همه این موارد مستلزم زمان می باشد.
مدت زمان مورد نیاز برای درمان لکنت زبان بزرگسالان، بیشتر از زمانی است که برای درمان لکنت زبان کودکان نیاز است. این مورد نیز به پلاستیسیته مغزی یا همان قدرت انعطاف و تغییر پذیری مغز مربوط می شود که در کودکان، این انعطاف و قدرت تغییر پذیری بیشتر از بزرگسالان بوده و همین عامل باعث می شود طول دوره درمان کودکان نسبت به بزگسالان کمتر باشد.
پس اگر به دنبال درمان سریع لکنت زبان هستید، این موضوع را در نظر بگیرید تا در دام افراد سودجو نیافتید که با تبلیغات اغوا کننده، سعی در جذب والدین و افرادی هستند که برای رهایی از لکنت زبان خود یا فرزندشان، به دنبال راهکارهای سریع درمان می گردند.
روش های درمان سریع لکنت زبان
همانطور که گفتیم، درمان سریع لکنت زبان، یک نگاه اشتباه به این مقوله است، اما در این بین راهکارهایی وجود دارد که برخی مراکز و درمانگران، آن ها را با عنوان درمان سریع معرفی می کنند. ما در این بخش می خواهیم هر کدام از این راهکارها را بررسی کرده و ببینیم آیا این راهکار می تواند در فرایند درمان لکنت، اثر گذار باشد یا خیر.
مصرف دارو
تا کنون هیچ دارویی به صورت اختصاصی برای درمان لکنت، به تاییدیه FDA یا هر نهاد رسمی دیگر نرسیده است. پس نه تنها برای درمان سریع لکنت، حتی برای درمان طولانی مدت لکنت نیز نمی توان این ادعا را کرد که می توان از دارو استفاده کرد.
اما ممکن است برخی داروها تشدید کننده لکنت باشند. به عنوان مثال ممکن است یک فرد دارای لکنت بگوید که با مصرف یک داروی خاص، تشدید لکنت زبان پیدا می کند. این ادعا می تواند حقیقت داشته باشد. یا یک فرد دیگر ممکن است با مصرف همان دارو هیچ تاثیری در افزایش لکنت خود مشاهده نکند.
اما به صورت کلی ممکن است برخی داروها مانند ریسپریدون، شدت لکنت را کاهش دهند. چون داروهایی که باعث کاهش دوپامین مغز می شوند، می توانند شدت لکنت را نیز کاهش دهند.
از طرفی دیگر، ممکن است برخی درمانگران، داروهای تقویتی مغز، مانند داروهای دارای امگا3 را به عنوان داروی لکنت زبان تجویز کنند. این داروها با اینکه عملکرد مثبتی در رشد مغز و گفتار کودکان داشته باشند، اما تاثیری در بهبود لکنت ندارند. حتی به صورت کلی نمی توان از آن ها به عنوان مکمل درمان لکنت نام برد.
دستگاه های پزشکی از راه های درمان سریع لکنت
در روش های درمانی پیشنهاد استفاده از تجهیزات و دستگاه های پزشکی متداول بوده و درمان سریع لکنت زبان با استفاده از دستگاه های مربوط زیاد به شما توصیه می شود. اما باید بدانید که هیچ اثری بر درمان ندارند و تنها باعث اتلاف وقت و هزینه و از همه مهم تر، از دست دادن سن طلایی درمان می شوند.
دستگاه نوروفیدبک
تا کنون شواهد علمی مبنی بر اینکه دستگاه هایی مانند نوروفیدبک یا TDCS می توانند در درمان سریع لکنت یا حتی درمان عادی لکنت، تاثیر مثبتی داشته باشند، وجود ندارد. اما اثر این دستگاه ها برای درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه در کودکان، اثبات شده است. بنابراین شما نمی توانید مثلا با دریافت 10 جلسه درمانی با دستگاه های ذکر شده، اثر مثبتی در درمان لکنت، مشاهده کنید.
اما در صورتی که مثلا کودک دارای لکنت، همزمان با لکنت، دارای اختلالات دیگری مانند بیش فعالی است، در این صورت استفاده از دستگاه هایی مانند نوروفیدبک برای درمان اختلال بیش فعالی، می تواند روند درمان لکنت کودک را نیز تسریع بخشد. چون در صورتی که اگر کودک، بجز لکنت، درگیر اختلالات دیگری مانند اختلال بیش فعالی است، این عوامل باعث خواهند شد، روند درمان لکنت کودک نیز با مشکل روبرو شود.
دستگاه لکنت شکن
ممکن است نام دستگاه لکنت شکن را به عنوان یکی دیگر از درمان های سریع لکنت شنیده باشید. اما واقعیت این است که این دستگاه تنها می تواند به عنوان یک مکمل درمان، در کنار سایر روش های اصلی درمان، آن هم فقط برای برخی از بزرگسالان مورد استفاده قرار گیرد.
عملکرد دستگاه لکنت شکن بدین صورت است که فرد صدای خود را با کمی تاخیر می شنود و این کار باعث می شود سرعت صحبت کردن فرد کاهش یابد.
البته این دستگاه معایبی هم دارد. به عنوان مثال استفاده مداوم از این دستگاه می تواند به یک عادت تبدیل گردد. علاوه بر این نگهداری مداوم این دستگاه در گوش، می تواند برای فرد دارای لکنت، آزار دهنده باشد. این دستگاه برای کودکان کاربردی ندارد و بیشتر برای مکمل درمان لکنت زبان بزرگسالان مورد استفاده قرار می گیرد.
ما در خانه لکنت، مراجعین بزرگسال متعددی داشتیم که از انواع دستگاه های یاد شده برای درمان لکنت، استفاده کرده بودند اما نتیجه ای از این دستگاه ها نگرفته و در نهایت برای درمان، به مرکز ما مراجعه نمودند.
تمرین آهسته صحبت کردن برای درمان سریع لکنت زبان
برخی تمرین ها مانند تمرین آهسته صحبت کردن، به عنوان روشی که به فرد کمک کند تا سریع تر لکنت خود را درمان کند، توصیه می شود. نام بردن از این روش برای درمان سریع، نادرست است اما می تواند یک روش کمکی در روند درمان باشد.
بخشی از مشکلات لکنت، مربوط به کنترل حرکتی گفتار است. این کار توسط مغز انجام می گیرد. هر چقدر شما بخواهید سریع تر صحبت کنید، این کنترل حرکتی و هماهنگی هایی که باید مغز انجام دهد، نیاز به پردازش های سریع در مغز دارد. در این حالت، شدت لکنت ممکن است بیشتر شود، چون با افزایش سرعت گفتگو، کنترل حرکتی توسط مغز دچار مشکل می شود.
اما آهسته صحبت کردن این فرصت را به مغز می دهد که این هماهنگی ها و کنترل حرکتی گفتار را با اشتباه و خطای کمتری انجام داده و در نتیجه به کاهش لکنت منجر شود. این تکنیک، یکی از تکنیک هایی است که هم در درمان لکنت بزرگسالان و هم در درمان کودکان، مورد استفاده قرار می گیرد.
در بسیاری از برنامه های درمانی، تکنیک کاهش سرعت وجود دارد. به عنوان مثال، در برنامه درمانی کمپرداون که برای بزرگسالان استفاده می شود، کاهش سرعت سخن گفتن، یکی از مولفه های این برنامه درمانی است.
اما این تکنیک نیز مشکلات خاص خود را دارد. به عنوان مثال، یک فرد بزرگسال دارای لکنت، می تواند مثلا با همسر خود، آرام صحبت کرده و از این تکنیک استفاده کند، اما همان فرد ممکن است در یک جلسه یا کنفرانسی نتواند از این تکنیک استفاده کند.
پرهیز از کلماتی که باعث لکنت می شوند
این مورد در بزرگسالان بیشتر مشاهده می شود که نسبت به برخی کلمات، افراد و حتی مکان ها، شرطی می شوند. به عنوان مثال فرد می داند که روی یک صدای خاص یا کلمه خاص، حتما لکنت خواهد کرد. مثلا برخی از مراجعین ما اعلام می کنند که گفتن اسمشان برایشان سخت است.
اینکه بگوییم کلماتی که باعث لکنت می شوند را حذف کنیم یا جایگزین برای آن ها پیدا کنیم تا شدت لکنت را کاهش دهیم، پایه و اساس علمی ندارد. اینکه یک فرد ممکن است در برخی از کلمات، لکنت بیشتری داشته باشد، یک پیش بینی ذهنی توسط خود فرد است.
به عنوان مثال اگر شما در یک مسیری هر روز دوچرخه سواری کنید و هر روز در همان مسیر در یک چاله بیافتید، ذهن شما شرطی شده و در روزهای بعد هنگامی که در حال نزدیک شدن به محل چاله در آن مسیر هستید، با خود خواهید گفت که به احتمال خیلی زیاد باز هم در آن چاله خواهم افتاد.
علت این مساله این است که ذهن شما به دلیل تجارب منفی که در روزهای قبل داشته است، شرطی شده و پیش بینی می کند که باز هم در همان شرایط و مکان، آن اتفاق را تجربه خواهد کرد.
علت داشتن لکنت زیاد در برخی از کلمات نیز همین شرطی شدن مغز و تجارب منفی گذشته است. وقتی مغز فرد دارای لکنت، تجارب منفی گذشته را یادآوری می کند، فرد را دچار اضطراب کرده و باعث می شود دستگاه گفتاری فرد که در زمان های عادی و بدون اضطراب، به درستی و با نظم خاصی کار می کرد، دچار مشکل شده و دیگر آن نظم را نداشته باشد. در نتیجه فرد دچار لکنت شده و در آن شرایط و موقعیت خاص، دوبار تجربه منفی گذشته را تکرار خواهد کرد.
یک مثال واقعی از مراجعین خانه لکنت
یکی از مراجعین خانه لکنت، برای اینکه لکنت خود را کاهش دهد از این تکنیک استفاده می کرد. به عنوان مثال وقتی به شخص مورد نظر می گفتیم “سلام، حالتون چطوره؟” فرد به دلیل اینکه بر روی کلمه سلام، تجربه منفی داشت، این کلمه را حذف می کرد و در جواب می گفت “روزتون بخیر!”
در مثال بالا، فرد با نگفتن کلمه سلام، شاید در آن لحظه دچار لکنت نشود اما به مرور این کار، لکنت فرد را تشدید خواهد کرد و کم کم این شخص به یک آدم کم حرف، خجالتی و فردی که صحبت های خود را با جملات ناقص و نا مناسب بیان می کند، تبدیل خواهد شد.
در حقیقت شما با حذف کلمات یا جایگزینی آن ها، قبول می کنید که زور لکنت از زور شما بیشتر است و لکنت در شرایط مختلف می تواند بر شما غلبه کند و دوباره یک تجربه منفی دیگر به سایر تجارب منفی شما اضافه خواهد شد.
نحوه صحیح برخورد با کلماتی که لکنت ما را تشدید می کند چیست؟
اتفاقا تا جایی که می توانید باید این کلمات را به کار ببرید. گفتار درمانگر به شما آموزش هایی را ارائه می کند که نحوه بیان این کلمات سخت را یاد بگیرید تا احتمال وقوع لکنت بر روی این کلمات را کاهش دهید و به مرور این کلمات را بدون لکنت ادا کنید.
به عنوان مثال وقتی فرد دارای لکنت، بر روی حرف ب لکنت دارد، در این حالت، گفتار درمانگر تلاش می کند مثلا با استفاده از تکنیک تماس نرم(Soft contact) به فرد کمک کند تا این کلمه را کمی نرم تر بگوید. چون وقتی فرد، کلمه ب را با شدت بیان می کند، دچار لکنت بر روی این کلمه می شود.
البته تکنیک تماس نرم، تنها یکی از تکنیک هایی است که می تواند برای رفع این مشکل از آن استفاده کرد. بسته به شرایط فرد، گفتار درمانگر می تواند از تکنیک های مختلفی استفاده کند.
تمرین ذهن آگاهی برای درمان سریع لکنت زبان
ذهن آگاهی (mindfulness) یکی از تکنیک های شناخته شده و قدیمی در روانشناسی می باشد. ذهن آگاهی به زبان ساده یعنی وقتی شما در حال انجام دادن یک کاری هستید، فقط به آن کار فکر کرده و فقط روی آن کار تمرکز کنید.
به عنوان مثال وقتی در حال راه رفتن هستید، فقط به قدم هایتان دقت کنید، نه اینکه همزمان با راه رفتن، به اتفاق بدی که دیشب برایتان اتفاق افتاده فکر کنید.
پس شما با استفاده از تکنیک ذهن آگاهی، این توانمندی را در خود تقویت می کنید که افکار و توجه خود را از تمام اتفاقات، افراد و اشیاء اطراف دور کرده و فقط به کاری که در آن لحظه انجام می دهید، معطوف کنید.
ذهن آگاهی چگونه می تواند به درمان لکنت کمک کند؟
در قدم اول توجه داشته باشید که ذهن آگاهی می تواند اثر بسیار مثبتی بر روی کاهش اضطراب داشته باشد. وقتی اضطراب یک فرد دارای لکنت، کاهش یابد، این مورد به شدت بر روی کاهش لکنت فرد نیز اثر مثبتی خواهد داشت. درصد بالایی از بزرگسالان دارای لکنت، به دلیل اضطراب، چار لکنت می شوند، از این رو ذهن آگاهی می تواند در درمان این افراد بسیار موثر واقع شود.
همچنین ذهن آگاهی به فرد دارای لکنت کمک می کند که بر روی افکار و بدن خود، کنترل داشته باشد. به جای فکر کردن به تجارب منفی گذشته که در بالا هم به آن اشاره کردیم، فرد در لحظه و به کاری که انجام می دهد فکر می کند و همین دور شدن از تجارب منفی گذشته باعث می شود لکنت فرد، به شدت کاهش یابد.
با یک مثال ساده، تاثیر ذهن آگاهی بر درمان لکنت را بررسی می کنیم. فرض کنید که فرد دارای لکنت در یک جمع صحبت می کند، و هر از گاهی دچار لکنت می شود. اگر در آن جمع، یک فردی پوزخند بزند، توجه فرد دارای لکنت زبان به پوزخند آن فرد جلب شده و باعث می شود که فرد دچار استرس شود. همین استرس باعث افزایش شدت لکنت خواهد شد.
اما اگر فرد دارای لکنت، مسلط به تکنیک ذهن آگاهی باشد، هیچ توجهی به پوزخند فرد نکرده و تمرکز خود را بر روی صحبت های خود معطوف می کند و این عامل باعث می شود که لکنت فرد کاهش پیدا کرده و به خوبی صحبت کند.
جمع بندی و سخن پایانی
ما در این مقاله، درمان سریع لکنت زبان را با هم بررسی کردیم و تمامی راهکارهایی که به عنوان درمان سریع، تبلیغ می شوند را شرح دادیم. همانطور که در ابتدای مقاله هم اشاره کردیم، درمان سریع لکنت زبان، در عمل یک ادعای غیر واقع است. شاید با عباراتی مثل درمان یک شبه لکنت، درمان سریع لکنت در 4 جلسه و تبلیغاتی مانند اینها زیاد برخورد کنید اما باید بدانید که این ادعاها کاملا بی پایه و اساس می باشند.
توصیه ما این است که فریب اینگونه تبلیغات را نخورید چون ممکن است به جای پرداختن به راهکارهای اصولی درمان لکنت، وقت خود را صرف این درمان های بی نتیجه کرده و تایم طلایی درمان لکنت را از دست بدهید.